BONUS: Upadek kusi box office, czyli słów kilka na temat „Dary Anioła: Miasto Kości"

Kochani, przyznam szczerze, że nie byłam pewna, jak ugryźć przedmiot dzisiejszego wpisu. Analizowanie filmu w podobny sposób, co książki, raczej nie zdaje egzaminu poprzez medium inne niż video, a nie sądzę, by ktokolwiek miał ochotę na zmianę przeze mnie formy analizy. Recenzja z kolei mija się niejako z celem – w internetach jest naprawdę sporo bezlitosnych ocen „Darów Anioła: Miasta Kości”, które napisano z humorem. Zaś wy, nieostrożni, przyznaliście kilka razy, że lubicie moje elaboraty, toteż postanowiłam pochylić się po prostu nad zagadnieniem, dlaczego adaptacja filmowa dzieła Cassie okazała się flopem.

Odpowiedź jest zaskakująco prosta: „Dary Anioła: Miasto Kości” nie działają ani jako samodzielny film, ani tym bardziej jako film na podstawie książki szczególnie w tak fanatycznym i toksycznym fandomie.

(Filmowy Luke jest równie zdumiony, co wszyscy).

Odpowiedzmy sobie więc najpierw na pytanie: dlaczego nie jest to dobry film?

Ponieważ scenariusz opiera się na książce Cassandry Clare. Kurtyna.

Otóż, dla ułatwienia, przytoczę tu przykład swojej przyjaciółki, dla której film był pierwszym osobistym zetknięciem z uniwersum Nocnych Łowców. Dzięki temu te dwie godziny przeraźliwej nudy, jakie przeżyła, nie pójdą na marne. Wracając jednak do tematu, za każdym razem, gdy na ekranie zaczynało się coś dziać – czyli w sumie całkiem często – słyszałam pytanie, dlaczego się to dzieje. Albo czy zostanie to wyjaśnione. Odpowiadając: nie, nic nie zostało w gruncie rzeczy wyjaśnione.

Cassandra Clare jest okropna w worldbuildingu, ponieważ, jak większość plagiatorów, przyjmuje mniej lub bardziej świadomie, że jeśli czerpie się garściami z cudzej pracy, nie trzeba nic tłumaczyć, bo czytelnicy znają ten świat. A nawet dwa – „Harry’ego Pottera” oraz „Buffy: Postrachu Wampirów”. W sumie typowe, i jakże błędne, podejście przeciętnego autora fanfików. Dlatego wyjaśnienia serwowane przez Cassie są miałkie, kompletnie nieprzemyślane, wyglądają na dopisywane na szybko i wciąż zaprzeczają temu, co ałtorka napisała wcześniej. Niemniej, zwróćmy Clare honor – coś tam mętnie tłumaczy. Z naciskiem na „coś tam”. Dużym naciskiem.

Film nawet nie próbuje. Jakiekolwiek budowanie świata jest tak szczątkowe, że równie dobrze Clare mogła sprzedać prawa do rozbudowanej reklamy swojej pisaniny, ponieważ tej produkcji nie da się obejrzeć bez znajomości tekstu źródłowego. Powiem więcej – myśleliście, że motywacje bohaterów są słabe w powieści? W takim razie nie zbliżajcie się nawet do adaptacji. Tu już naprawdę postaci nie napędza nic poza atrakcyjną facjatą osoby, dla których szybciej biją ich papierowe serduszka. Sądziliście, że ekspozycja w wykonaniu Cassie była drewniana? Film bije to na głowę, gdy w ciągu pierwszych trzydziestu minut jakieś trzy osoby powiedzą prosto do ekranu, że Simon kocha Clary, a Alec zerka zazdrośnie na Jacusia, krzywi się na widok Eklerki niczym rasowy złol i oświadcza Płowcowi, że „runa lecząca złamane serce jest bolesna”.

I tak, ten poziom subtelności utrzymuje się przez cały film. To właściwie fascynujące, jak można jednocześnie napisać tak łopatologicznie wszystkie relacje w filmie i zbudować świat tak, by ktoś, kto nie zna książek NIE ROZUMIAŁ KOMPLETNIE NIC. Jednym z wielu powodów, dla których filmy na podstawie książek zaliczają flopy, jest to, że twórcy, choć liczą na sukces, jednocześnie wychodzą z założenia, że KAŻDY potencjalny widz zna materiał źródłowy i nie muszą nic tłumaczyć. A to tak nie działa i widać to nawet na przykładzie filmów opartych o dzieła Rowling – ci, którzy znają świat HP jedynie z ekranizacji, zdecydowanie nie lubią czwartej części, ponieważ PRAWIE NIC Z NIEJ NIE ROZUMIEJĄ przez te wszystkie skróty, które dla czytelników są oczywiste. A, zauważmy, z książki Cassie nawet nie bardzo było co wycinać, gdy odpadły wszystkie zachwyty urodą Jacusia.

Bezpośrednio z powyższym związany jest kolejny problem: TEMPO. Film pędzi do przodu z prędkością Strusia Pędziwiatra, zupełnie jakby miał świadomość, co sobą reprezentuje i chciał się jak najszybciej skończyć. Z moich wyliczeń wynika, że akcja filmu trwa CZTERY-PIĘĆ DNI. Całość, bo nie przypominam sobie, by ktoś wspominał o kilkudniowym omdleniu w wykonaniu Clary.

Ale nie w tym rzecz. Otóż, jak na film, który ciągnie się dłużej niż najnudniejszy wykład o godzinie osiemnastej, wydarzenia strasznie w nim pędzą. Nie znamy Clary, nie wiemy o niej kompletnie nic, widzimy jak w czasie rozmowy przez telefon, notując coś, rysuje dziwny znaczek i zaraz Cersei i Kili Jocelyn i Luke patrzą na siebie znacząco i wymieniają standardowy dialog w gatunku YA: „musisz jej wreszcie powiedzieć”, „wiem. Ale nie teraz”.

To pierwsze dwie minuty filmu.

W ten sposób działa cały scenariusz. Nie wiemy, co się dzieje. Nie wiemy, kogo oglądamy. Ale kij z tym, wrzucamy trzeci bieg i byle szybciej, zanim dotrze do nas, że to bez sensu. I, tu akurat oddano ducha książki, w najmniej pasujących momentach wrzućmy losowe teksty, które mają nam sugerować, że między głównymi bohaterami jest chemia. Mój absolutny faworyt to Clary, która pokonuje całą drogę do Instytu zdrowa jak ryba, by dramatycznie zemdleć po przekroczeniu progu budynku, wpaść w ramiona Płowca i spytać, czy teraz zdejmie koszulkę, by opatrzyć jej rany.

Tak.

Czy Cassandra Clare zastrzegła w kontrakcie, że na tle scenariusza jej pisanina ma wypaść lepiej?

To wszystko sprowadza nas do kolejnego powodu, który czynił, moim zdaniem, film trudnym w odbiorze. Aktorstwa. Do tego, że wiek postaci pozostał książkowy przy takim, a nie innym doborze obsady, jeszcze się odniosę. Na razie skupmy się na tym, jak grają.

A grają źle. Bardzo źle.

Nie będę ukrywać, że osobiście nie lubię Lily Collins, jednak widziałam ją w trzech filmach, co uważam za zbyt mało, by ocenić jej aktorstwo. Faktem jednak jest, że we wszystkich trzech miała dokładnie tę samą minę. Tę:

Przez dwie bite godziny ta biedna dziewczyna nie może zamknąć ust. Czy ma zatkany nos i szuka innego sposobu, by oddychać? Czy rośnie jej trzeci migdał? Czy wzorowała się na Kristen Stewart w roli Belli? Nigdy się nie dowiemy. I nie sądzę, by jakakolwiek opcja stanowiła usprawiedliwienie dla NIEZMIENIANIA MINY PRZEZ DWIE GODZINY.

Właściwie wszyscy z młodej obsady, z chlubnym wyjątkiem Roberta Sheehana (znów to właśnie Simon ratuje sytuację), sprawiają wrażenie skrajnie znudzonych swoimi rolami. O ile Jamie Campbell Bower ma to jeszcze wpisane w rolę, o tyle nie rozumiem, dlaczego Kevin Zegers postanowił przejść dwie godziny z miną pozbawionego uczuć antagonisty z literatury YA:

Myślicie, że przesadzam? Cóż. Trudno mi tak uznać, gdy Jonathan Rhys Meyers, czyli filmowy Walentynka, używa DOKŁADNIE TEJ SAMEJ miny, kiedy akurat nie krzyczy. A, no i nie zamyka ust. Widać, kto jest jego córką. Niemniej, sprawia wrażenie, jakby lekko trollował własną beznadziejną rolę, co zawsze się ceni u aktorów, którzy dali się wrobić w granie przerysowanego złola w podrzędnej adaptacji. Pozostali dorośli aktorzy po prostu sobie są. Nie starają się szczególnie, ale też posiadają więcej min i potrafią zamknąć usta, toteż podejrzewam, że mogli działać dosyć automatycznie, myśląc o czekającym na nich czeku.

Aktorstwo wiąże się z jeszcze jedną kwestią, która dosyć mocno wpływa na odbiór całości.

Chemię między odtwórcami głównych ról.

Nie wiem, nie jest to mój interes i nie będę wnikać, czy związek Lily Collins i Jamiego Campbell Bowera istniał naprawdę, czy jedynie na użytek promocji wspólnego filmu. Zastanawiam się jedynie, jak bardzo można do tego stopnia nie mieć chemii z partnerem, że na ekranie zaczyna to przypominać prezentację na lekcji chemii dotyczącą gazów szlachetnych, kiedy jednocześnie się randkuje. Jeśli chcecie to zobaczyć na własne oczy, scenę pocałunku możecie obejrzeć tutaj. Osobiście absolutnie urzeka mnie niezwykle wiarygodne potknięcie się i wpadnięcie prosto w ramiona Tru Loffa.

Może po obejrzeniu powyższego fragmentu ktoś z was zwrócił uwagę na kolejny element, który strasznie psuje odbiór, szczególnie dziś. Film wygląda sztucznie, co widać po świecącym kamieniu w dłoni Jacusia, który przypomina tani gadżet ze sklepu z pamiątkami.

Podobnie sprawa ma się z mieczami, które niestety bardzo wyraźnie są jedynie filmowymi rekwizytami:

Nie mówiąc o demonach:

(Patrzcie, biedny piesek przeczytał książkę Cassie i odczuwa skutki!)

Nie wiem, jak te efekty mogły się prezentować w roku premiery, jednak obecnie… no uważam, że nie prezentują się po prostu wcale. Nie wygląda to jakoś tragicznie, ale daleka jestem od twierdzenia, by wyglądało dobrze. Pojawienie się na ekranie Instytutu waliło efektami tak mocno, że już sięgałam do klawiszy WSAD, by moja postać mogła wejść do środka i niech to starczy za recenzję.

Reasumując: niejasna fabuła + złe aktorstwo + brak chemii w romansie + słabe efekty = flop.

A dlaczego nie jest to dobra adaptacja?

Bo z tej fabuły nie da się nic wycisnąć.

Cóż, zacznijmy może od obsady. O ile Lily Collins została uznana za idealną Clary przez większość fandomu, nawet najzagorzalsze obrończynie tego castingu narzekały na fakt, że aktorka została ucharakteryzowana, jakby powoli wypłukiwała się jej z włosów henna. Ja jednak mam nieco inny problem.

Clary ma piętnaście lat.

I tak, wiem, że obsadzanie dorosłych aktorek w roli nastolatek to norma, ale tu TAK BARDZO widać, że Lily Collins nie chodzi do liceum. Generalnie Lily Collins ma jakiś problem z charakteryzacją, skoro w „Love, Rosie” wraz z kolejnymi latami zmienia się jej jedynie fryzura.

Problem w tym, że dla mnie osobiście śmiesznie wygląda w takim wypadku taki casting matka-córka:

ponieważ obie panie mogłyby raczej grać siostry ze sporą różnicą wieku, i wypadłyby w tym wiarygodniej niż Vera i Taissa Farmiga.

Dosyć jednak o Clary, dużo więcej kontrowersji wzbudził aktor obsadzony w roli Płowca. Początkowo postać tę miał zagrać Alex Pettyfer, którego zresztą ałtorka wyobrażała sobie od początku jako pierwowzór jego wyglądu i tak, bardzo to widać:

Niestety, ku powszechnemu ubolewaniu, Pettyfer najwyraźniej zmienił zdanie, ponieważ zrezygnował z roli, a na jego miejsce zatrudniono wspomnianego wcześniej Jamiego Campbell Bowera, który miał już pewne doświadczenie z filmami na podstawie powieści young adult. Szkoda, że zapomniano, iż w obu przypadkach grał antagonistę, co może stanowić powód, dla którego Jacuś w jego interpretacji jest dużo bliższy złolowi niż Tru Loffowi. Co właściwie zgadza się ze stanem faktycznym, ale zapewne nie tak to sobie autorka wymarzyła.

Wisienką na torcie są jednak Lightwoodowie, których obsada zawiodła zdecydowaną większość fanów. Gif z Alekiem pokazuje właściwie wszystko, co można w filmie zobaczyć i przyznam, że można się poczuć wysoce niezręcznie, kiedy widzi się faceta ewidentnie koło trzydziestki, któremu w usta wciśnięto kwestie z teen dramy. Ostatni raz taki dysonans poznawczy miałam przy Damonie w „Pamiętnikach Wampirów”.

Jest jeszcze Isabelle, której zdjęcie znalazło się tu przy okazji prezentowania mieczy. I nie, jeśli myślicie, że to niekorzystne dla aktorki ujęcie, pozbawię was złudzeń. Wygląda tak w każdej swojej scenie:

(Swoją drogą, to zabawne, że na imprezie Eklerka była ubrana dużo bardziej skąpo niż Isabelle).

Abstrahując już od umiejętności aktorskich, które nie powalały, przynajmniej w tym filmie, Isabelle rozczarowała niemal wszystkie czytelniczki.

Nie będę się rozdrabniać nad resztą castingów (choć fakt, że trzydziestoletniego Hodge’a gra człowiek w całkiem podeszłym wieku, wiele mówi), jednak właściwie tylko jeden aktor zadowolił dosłownie wszystkich, którzy produkcją się zainteresowali.

Poważnie, nie widziałam ani jednej skargi na Godfreya Gao w roli Magnusa. Chyba że strony tej nielicznej grupki, która widziała Bane’a z twarzą Adama Lamberta. Osobiście jednak mam pewne zastrzeżenia, choć wątpię, by Cassie je zrozumiała.

Ludzkim rodzicem Magnusa była Indonezyjka, więc możemy śmiało powiedzieć, że etnicznie jest on Indonezyjczykiem. Tymczasem do roli zatrudniono Chińczyka, co samo w sobie jest częstą praktyką, patrząc nawet na obsadę „Wyznań gejszy”. Jednak twórcy poszli o krok dalej i… pomalowali Godfreya bronzerem o złotym połysku. Nie wiem, czy opacznie zrozumiano opisanie Magnusa jako osoby o złotej skórze, czy chciano Godfreya bardziej upodobnić do Indonezyjczyka, jednak stanowi to dla mnie problem pewnej natury.

Tej samej, co Rowling zatrudniająca Koreankę do roli napisanej dla hinduskiej aktorki, powołując się przy tym na indonezyjskie słowo, które nie znaczy tego, co Rowling myśli, że znaczy.

Tak więc, obsada w większości nie dopasowała się do wyobrażeń czytelników. A co z fabułą?

Mogę brzmieć, jakbym przeczyła sama sobie, jednak „Dary Anioła: Miasto Kości” są lepszą alternatywą niż przeczytanie powieści. O ile znaliście ją już wcześniej, rzecz jasna, bo bez tego mogiła. Jednak film zmusza czasem bohaterów do podjęcia nieco bardziej racjonalnych decyzji, np. podążenia za spanikowaną przyjaciółką czy zabrania wsparcia do hotelu wampirów, co czyni cały film nieco mniej frustrującym od pierwowzoru. Nawet całą śmieszną bitwę w szpitalu psychiatrycznym przeniesiono do Instytutu. Pojawia się też jedno rozwiązanie fabularne, dotyczące wymazywania pamięci Eklerki, które zdecydowanie wygrywa z typowym do ból „magia zrobi puf!, gdy skończysz szesnaście lat”. Nie, żeby to było wiele plusów, ale jednak.

Scenarzysta zdaje się mieć również po części świadomość, jak toksyczną postacią jest książkowy Jacuś, ponieważ niektóre jego ekscesy, jak ignorowanie przez kilka dni nieprzytomnej dziewczyny, psucie wampirom motocykli for fun i nadużywanie władzy etc zostały pominięte. Niestety Jace nadal pozostaje antypatycznym narcyzem, a Clary pyskującą matce bez powodu, wykorzystującą ludzi, egoistyczną małą siksą, ale doceniajmy drobne uśmiechy losu.

Uśmiechem losu za to nie są skrajnie slut shamingowe żarty przed sceną imprezy, których w książce jednakoż nie ma.

Niestety, jak już gdzieś wspomniałam, fandom Cassie jest szalenie toksyczny i sam nie wie, czego chce, ale najchętniej zapewne zobaczyłby książkę przeniesioną 1:1 na ekran. Przesada? Nieszczególnie, skoro większość fanek pisała całe epopeje, jaki to film jest zły i spłyca książkę… a potem wyszedł serial i film nagle okazał się wspaniały. Nie najlepiej to chyba świadczy o adaptacji samej w sobie, gdy na uznanie zasługuje jedynie w zestawieniu z czymś uznawanym za gorsze.

Ano właśnie. Pojawia się tu małe bonusowe pytanie: czy film jest lepszy od serialu?

Nie. Nie jest. Zaskoczenie, nie?

Podchodziłam do serialu mocno sceptycznie, bo opierał się wszak na bardzo złych książkach. Jednak po Pilocie dostałam od osoby, której gust sobie cenię, całkiem pozytywną opinię. Oczywiście bez fajerwerków, jednak porządne 5/10. Sama trochę zwlekałam i cóż… od pierwszego odcinka byłam zaskakiwana.

Serial nie adaptuje, ani tym bardziej nie ekranizuje powieści. On opiera się na jej motywach. Co oznacza, że przerabia to, co Cassie napisała, coś usuwa, coś dodaje. A że nie da się stworzyć nic głupszego niż analizowane na blogu dzieło, wszelkie zmiany są na plus.

Serialowa obsada wygląda na starszą, bo MA DO TEGO PRAWO. To nie nastolatkowie, tylko młodzi dorośli, dzięki czemu nie wyglądają aż tak śmiesznie, zachowując się zgodnie z papierowymi pierwowzorami, a styl życia Isabelle czy Jace’a nie budzi aż takich wątpliwości. Scenarzyści starają się coś wyciągnąć z kukiełek Clare, uczłowieczyć je, dzięki czemu choćby Eklerka to w serialu może nieszczególnie bystra, ale sympatyczna dziewczyna, po której naprawdę widać, że martwi się o matkę i zależy jej na odnalezieniu Jocelyn. Z Jacusiem się starali, ale dopiero w drugim sezonie zaczął być względnie normalny. Bohaterowie nie żyją w próżni, otaczają ich inni Nocni Łowcy i Podziemni, którzy również reagują na nadciągającą wojnę – przejawia się to między innymi zupełnie nową bohaterką, Lydią Branwell, która z powodu niekompetencji Lightwoodów przejmuje zarządzanie Instytutem. A przede wszystkim: coś się NAPRAWDĘ DZIEJE. Nie oglądamy jedynie przegadanych scen, w których Jace popisuje się sarkazmem, a nawet twórcy, kompletnie wybiegają poza to, czego od nich oczekiwano, ukazując nam np. alternatywny świat, w którym Nocni Łowcy nie istnieją. A poza tym, uwaga uwaga, POSTACI ZE SOBĄ ROZMAWIAJĄ.

Jak łatwo się domyślić, nie tylko fanki, ale i Cassandra Clare serialu nie cierpią. Cassie w swej nieskończonej zawiści ewidentnie rwała sobie włosy z głowy, gdy „Shadowhunters” zaczęli odnosić sukces, próbowała serial umniejszać fake woke uwagami, jakoby postać pozytywna kogoś zgwałciła oh wait, bo Jacuś to sama słodycz i traktuje Clary z szacunkiem, co nie, Cassie? i teraz, gdy ogłoszono, że sezon 3B ma być ostatnim, jest z pewnością zachwycona.

Pewnie powinni byli kręcić w dekoracjach Hogwartu, wtedy by się jej spodobało.

Jedyne, co mogę od siebie dodać, to to, że jeśli macie za dużo czasu wolnego lub bardzo się nudzicie, polecam obejrzeć serial „Shadowhunters”. Idealnie nadaje się na guilty pleasure, w przeciwieństwie do miałkiego filmu, czy, jak wiemy, książki.

To wszystko na dziś, a za tydzień ostatni już materiał dodatkowy, związany z „Miastem Kości”.

Do zobaczenia!